باشگاه خبری فراساحل: پژوهشگران پژوهشگاه صنعت و شرکت مشاوران انرژی تهران TEC به تازگی فناوری نوین تزریق دی اکسید کربن در یکی از مخازن گازی تحت رانش آب در جنوب ایران را مورد ارزیابی قرار داده‌اند. به گزارش باشگاه خبری فراساحل، مخازن گازی معمولا به دلیل تحرگ پذیری بالای گاز، بازدهی زیادی در تولید از خود نشان می دهند؛ با این وجود برخی از این مخازن تحت مکانیزم رانش سفره های آبی قرار دارند و این مکانیزم باعث کاهش چشمگیر بازدهی می‌شود. میانشکنی آب به درون این مخازن باعث به دام افتادن مقدار زیادی گازهای میعانی در نزدیکی دهانه چاه می شود. به طور معمول میزان برداشت از مخازن گازی تحت رانش سفره های آبی بین ۳۵ تا ۷۵ درصد تخمین زده می شود در حالی اگر آب در مکانیزم رانش نقشی نداشته باشد، این میزان تا ۸۰ درصد می تواند افزایش یابد.

روش های گوناگونی مثل تکنیک Blow-Down (تولید گاز با سرعت بیشتر برای غلبه بر نفوذ آب) و UP-Dip (تولید آب از لایه پایین و تولید گاز از لایه بالایی) برای حل این مشکل ارائه شده است ولی در این روش ها به اتفاق مشکلات ایجاد نفوذ آب و هزینه های بالای عملیاتی وجود دارند. پژوهشگران پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت مشاوران انرژی تهران TEC به تازگی با بکارگیری روشی نوین، میزان بهبود برداشت و کاهش میزان آب تولیدی در یکی از مخازن گازی جنوب ایران که از این مشکل رنج می برد را مورد بررسی قرار داده اند. در این روش ازدیاد برداشت به وسیله جا به جایی گاز-گاز در مخزن ایجاد می‌شود. این روش با داشتن کمترین هزینه عملیاتی قادر است نرخ تولید گاز را ثابت نگه داشته و از طول عمر مخزن را افزایش دهد. مهمترین فاکتور در این فرایند انتخاب درست سیال جا به جا کننده می‌باشد. کربن دی اکسید مناسب ترین گزینه برای این عملیات به دلیل دارا بودن چگالی بالاتر از گاز طبیعی و تاثیر بیشتر نیروی جاذبه در مخزن می‌باشد. این گاز تحرک پذیری کمی داشته و به دلیل داشتن وسیکوزیته بالاتر نسبت به گزینه های مشابه، بهینه ترین فرایند جا به جایی را در عملیات ازدیاد برداشت ایجاد می‌کند.

محققین با بکارگیری دو چاه تزریقی افقی در بالای سفره آب موجود در مخزن گازی واقع در جنوب ایران، این فناوری نوین را مورد آزمایش قرار داده اند. در این مخزن از ۴ چاه تولیدی برای استخراج گاز استفاده شده است. این فناوری در ۳ سناریوی سفره آب غیر فعال، سفره آب فعال و سفره آب فعال همراه با تزریق گاز دی اکسید کربن مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که سناریو تزریق گاز دی اکسید کربن باعث بهبود تولید به خصوص در تولید میعانات گازی به دام افتاده در نواحی نزدیک به دهانه چاه می‌شود. از طرف دیگر حجم زیادی از کربن دی اکسید تولیدی و آلوده کننده در سطح زمین می‌تواند به عنوان خوراک این عملیات مورد استفاده قرار گرفته و در انتها به دلیل شکستن و واکنش ثانویه این آلاینده در مخزن، میزان به مراتب کمتری از چاه‌های تولیدی خارج شود. این نتایج از نقطه نظر محیط زیستی نیز بسیار مقرون به صرفه و جذاب می‌باشد. متن کامل دستاورد پژوهشگران حسین زنگنه و محمد امین سفرزاده در مجله Journal of Petroleum Science and Technology به چاپ رسیده است.